مولود کعبه کیست؟ / به مناسبت میلاد حضرت علی (ع)
ماجرای تولد مولود کعبه حضرت علی (ع) با استفاده از منابع موثق اهل تشیع و سنت
اصل ماجرا
مولود کَعبه به معنای زاده شده در کعبه از فضایل امام علی(ع) است که به ماجرای تولد او در کعبه اشاره دارد.
مشهور و معروف است که هنگام تولد امام علی (ع)، مولود کعبه، مادرش، فاطمه بنت اسد در کنار کعبه از خدا خواست ولادت نوزادش بر او آسان گردد. سپس دیوار کعبه شکافته شد و او به درون کعبه رفت. پس از سه روز ماندن در کعبه، در روز چهارم یعنی سیزده رجب سی سال پس از عام الفیل، در حالی که فرزندش علی(ع) را در آغوش داشت، از کعبه بیرون آمد. بدین سبب بود که به علی (ع) لقب مولود کعبه را دادند.
علامه امینی این ماجرا را از ۱۶ منبع اهل سنت و ۵۰ منبع شیعه نقل نموده و از ۴۱ شاعر از قرن دوم قمری تا قرن حاضر نام میبرد كه این موضوع را به نظم آورده اند.
علامه مجلسی از ۱۸ منبع عمدتاً شیعی ولادت آن حضرت را در كعبه ذكر كرده است كه در برخی از منابع در دو یا سه جای آن ها به این مطلب تصریح شده است که علی(ع) مولود کعبه است..
مرعشی نجفی ولادت امام علی را در كعبه از۱۷ كتاب اهل سنت نقل كرده است.
از نظر شیعه و سنی
از مسائلی است كه شیعه، درباره آن اتفاق نظر دارد این است که حضرت علی(ع) بی شک مولود کعبه است. شیخ مفید در این خصوص می نویسد:« قبل و بعد از حضرت علی(ع) ، احدی در درون بیت الله الحرام چشم به جهان نگشود و این عنایتی از خداوند برای أمیر المؤمنین بود .
بسیاری از دانشمندان اهل سنت نیز این ماجرا را نقل نموده اند. نظیر: سبط بن جوزی ، مسعودی ، ابن صباغ مالكی، علی بن برهان الدین حلبی و….
برخی نیز ادعای تواتر کردهاند. مانند: حاکم نیشابوری و حافظ گنجی شافعی
ماجرای حکیم بن حزام
برخی از اهل سنت گفتهاند: حكیم بن حزام در كعبه به دنیا آمده است . زبیر بن بكار میگوید :مادر حكیم بن حزام به همراه زنانی از قریش وارد كعبه شدند ، او كه باردار بود ناگهان درد زایمان او را فراگرفت و فرزندش را به دنیا آورد.
برخی از شیعیان نیز این قول رادرست ندانسته ودر جواب گفته اند: زبیر این روایت را از مصعب بن عثمان نقل میكند كه مبتلا به چند اشكال است :
- مصعب بن عثمان مجهول است و در هیچ یك از كتابهای رجالی نامی از او برده نشده است ؛
- این روایت مرسل است ؛ چرا كه مصعب بن عثمان ، دهها سال بعد از این قضیه به دنیا آمده است ، چگونه میتواند از این قضیه خبر دهد ؟
- این روایت از ساختههای خاندان زبیر و به ویژه زبیر بن بكار است كه به خاطر دشمنی با خاندان اهل بیت افسانههای بسیاری ساختهاند كه از جمله آنها همین قضیه است . این مطلب را نیز به خاطر زیر سؤال بردن فضائل اختصاصی امیر مؤمنان جعل كردهاند .
از طرف دیگر حكیم بن حزام با خاندان زبیر پسر عمو هستند ؛ چرا كه حكیم بن حزام بن خویلد بن أسد بن عبد العزی و خاندان زبیر نیز به اسد بن عبد العزی میرسند . این احتمال وجود دارد كه خاندان زبیر به خاطر دوستی عمو زاده خود ، این مطلب را جعل كرده باشند .
پیشنهاد مطالعه
چند کتاب و مقاله مستقل درباره تولد امام علی در کعبه نوشته و منتشر شده است. محمدعلی اردوبادی، کتابی با نام علی ولید الکعبه نگاشته است. این کتاب هم به صورت مستقل و هم در ضمن موسوعة العلامة الاردوبادی منتشر شده است. ترجمه آن نیز با نام یگانه مولود کعبه منتشر شده است. حسینی جلالی در کتابی با نام ولید الکعبة، چند رساله و مقاله با همین موضوع را گردآوری کرده است. این کتاب در سال ۱۳۸۳ش منتشر شده است.
منابع
- ابن الصباغ ، علی بن محمد،الفصول المهمة فی معرفة الأئمة،دار الحدیث قم، ۱۴۲۲ق.
- الحلبی، علی بن برهان الدین، السیرة الحلبیة فی سیرة الأمین المأمون، دار المعرفة،بیروت،۱۴۰۰ق.
- امینی، عبدالحسین، الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب،، بیروت،دارالکتب العربی، ۱۳۹۷ق.
- حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین،دارالفکر، بیروت، ۱۴۲۲ق.
- زبیر بن بكار، جمهرة نسب قریش وأخبارها،عربستان، دار المدنی،۱۳۸۱ق
- سبط بن الجوزی الحنفی ،یوسف بن فرغلی بن عبد الله البغدادی ، تذكرة الخواص ، مؤسسة أهل البیت، بیروت ، ۱۴۰۱ق.
- شوشتری، محمدتقی، قاموس الرجال، قم، موسسة النشر الاسلامی، ۱۴۱۰ق.
- شیخ مفید،الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد ، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، ۱۴۱۴ق.
- کلینی محمد بن یعقوب،الکافی،تهران دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۴ق.
- گنجی الشافعی، محمد بن یوسف، كفایة الطالب فی مناقب علی بن أبی طالب، دار أحیاء تراث اهل البیت (ع)، تهران ،۱۴۰۴ق.
- مجلسی،محمد باقر،بحار الانوارالجامعه لدرراخبارالائمه الاطهار،بیروت داراحیاءالتراث العربی ،۱۰۴۳ق.
- مرتضی عاملی، سیدجعفر، الصحیح من سیرة النبی الأعظم(ص)، قم، دارالحدیث، ۱۴۲۶ق.
- مرعشی نجفی،شرح احقاق الحق، قم، مکتبه آیت الله مرعشی،بی تا.